هورمون لپتين و نقش آن در چاقي و اشتها
لپتين (Leptin) از يك كلمه يوناني به نام لپتوس به معني «لاغر» آمده است. لپتين يك هورمون پروتئيني است كه نقش مهمي در متابوليسم يا همان سوخت و ساز چربي‌ها دارد و اشتها را كنترل مي‌كند. به همين دليل در تنظيم و كاهش وزن بدن موثر است.
در اين مقاله در مورد اينكه لپتين چيست و اينكه چگونه به چاقي و كاهش وزن مرتبط است صحبت خواهيم كرد. پس با ما همراه باشيد.
لپتين چيست؟
لپتين هورموني است كه اشتها و وزن بدن را كنترل مي‌كند. اين هورمون در سلول‌هاي چربي ساخته شده و پيام‌هايي را در مورد اينكه چه مقدار از انرژي ذخيره‌شده‌ي شما قابل دسترس است، به مغز مي‌فرستد. هر چه سلول هاي چربي بيشتري داشته باشيد، لپتين بيشتري نيز خواهيد داشت. به نظر مي‌رسد كه وقتي لپتين ترشح نمي‌شود، مغز فكر مي كند كه توده چربي در بدن وجود ندارد و شخص را تحريك به خوردن بيشتر و تجمع چربي بيشتر مي‌كند.
لپتين همچنين نشاندهنده‌ي ميزان تعادل انرژي در بدن است. در بسياري از مطالعات مشخص شده كه روزه‌داري يا رژيم‌هاي كاهش وزن شديد منجر به كاهش سطح لپتين در بدن مي‌شود. در رژيم هاي لاغري، بدن با كاهش سطح لپتين سعي مي‌كند از كاهش وزن جلوگيري كرده و از ذخاير انرژي خود (بافت‌هاي چربي) محافظت كند. در نتيجه با رساندن سطح لپتين به ميزان آن در قبل از شروع رژيم غذايي، مي‌توان اين اثر محافظتي بدن را خنثي نمود وگرنه بلافاصله با قطع رژيم غذايي سخت، دوباره به سرعت به وزن قبل از رژيم برخواهد گشت!
از سوي ديگر، هنگامي كه افراد از يك رژيم لاغري پيروي مي كنند، كمتر غذا مي خورند و مقداري چربي از دست مي دهند، در نتيجه ميزان لپتين توليد شده نيز كاهش مي يابد؛ در اين حالت گرسنه مي شوند، ميزان انرژي‌شان كاهش پيداد مي‌كند و وزن از دست مي‌دهند. در اين شرايط سطح لپتين تا كمتر از مقدار مشخص (آستانه) پايين مي‌آيد. هنگامي كه اين اتفاق مي افتد، مغزتان احساس گرسنگي مي كند و مي گويد: «من انرژي براي استفاده ندارم و اكنون در وضعيت گرسنگي قرار گرفته‌ام». در اين حالت چندين فرايند در بدن شروع به رخ دادن مي‌كنند تا سطح لپتين را به سطح قبلي و آستانه بالا ببرد. يكي از اين فرايندها اين است كه عصب واگرا تحريك مي‌كند. عصب واگ (Vagus nerve)، عصب رابط مغز و دستگاه گوارش است و عصبي براي ذخيره سازي انرژي است. هنگامي كه اين عصب تحريك شود، شما احساس گرسنگي خواهيد كرد. يكي از كارهايي كه عصب واگ انجام مي‌دهد اين است كه شما را براي دريافت بيشتر انرژي تحريك كند تا آن را در سلول‌هاي چربي شما ذخيره كند
زماني كه چربي بيش از اندازه در سلول‌هاي چربي وجود داشته باشد، آنها هورمون لپتين را آزاد مي‌كنند و لپتين توسط جريان خون به هيپوتالاموس مغر مي‌رود و پيام «من گرسنه هستم!» را (كه توسط هيپوتالاموس صادر مي‌شود)، متوقف مي‌كند. در نتيجه، تمايل شما به غذاخوردن را كاهش مي‌دهد. بنابراين، لپتين به عنوان يك سيگنال سيري مطرح است و به نظر مي‌رسد كه نشانه‌اي براي مغز باشد كه چه مقدار چربي بايد ذخيره شود و همچنين ميزان جذب غذا را نيز تنظيم مي‌كند.
لپتين به مغز مي گويد كه شما انرژي ذخيره شدۀ كافي در سلول هاي چربي براي شركت در فرايند متابوليسم (سوخت و ساز) داريد. هنگامي كه سطح لپتين بالاتر از سطح مشخص باشد، مغز اينگونه برداشت مي‌كند كه شما به اندازه كافي انرژي داريد و مي‌توانيد انرژي مورد نيازتان را تامين كنيد. به عبارت ديگر، به اندازه طبيعي غذا مي‌خوريد، به اندازه طبيعي ورزش مي‌كنيد، و غيره.
در مقاله هاي بعدي در مورد راه‌هاي عملي براي بهبود سطح لپتين براي كاهش بيشتر وزن يا حفظ وزن صحبت خواهيم كرد.
برچسب: هورمون لپتين ،هورمون اشتها ،اشتها،چاقي،افزايش وزن،